Geçmişte büyük sorumluluk alan TUSAŞ’ın ardından bu zamanlara bakınca her şeyin tersine döndüğünü görüyoruz.
Türkiye için bir kez daha kendi sistemlerimizi yapmamızın ne kadar önemli olduğunu deneyimlediğimiz zamanlardan geçiyoruz.
Kızılelma, KAAN, HÜRJET gibi son teknolojik uçaklarımızı kendi sermayemiz ile yapmamız gerçekten çok önem taşıyor.
F-35 krizi nereye gidiyor?
ABD Başkanı Joe Biden’ın kongreye bildirdiği ve 15 günlük bir değerlendirme sürecine tabi tuttuğu süreci ülkemiz daha çok konuşacak gibi duruyor. Kongreye bildirilen pakette Türkiye’ye 23 milyar dolar değerinde 40 adet F-16 savaş uçağı ve 79 adet F-16 güncelleme satışı bulunuyor.
ABD yönetimi ayrıca Yunanistan’a 8,6 milyar dolar karşılığında 40 adet F-35 savaş uçağı satışını içeren bir adım attı.
Dolayısıyla, 4’ncü nesil bir savaş uçağı olan F-16 Türkiye’ye, Yunanistan’a ise 5’nci nesil savaş uçağı anlaşması söz konusu. Yunanistan’a F-35 verilmesi ve Türkiye’nin F-16’ya mecbur bırakılması denge politikaları zeminin kaydığını gösteriyor.
Yaklaşık 10 yıl önce durum tam tersiydi.
Ülkemizin havacılık alanında en önemli şirketleri arasında yer alan Türk Havacılık Uzay Sanayii (TUSAŞ), sabit ve döner kanatlı hava platformlarından insansız hava araçları ve uzay sistemlerine kadar entegre havacılık ve uzay sanayi sistemlerinin tasarım, geliştirme, modernizasyon, üretim, entegrasyonları yapıyor.
2013 yılında ise F-35 gibi yeni nesil bir uçağın en zor komponenti olan ilk F-35 gövdesi teslimatını gerçekleştirmişti. 2013 yılının Ocak ayında üretimini tamamlayarak TUSAŞ’ın teslim ettiği ilk F-35 gövdesi Lockheed Martin F-35 Programı Entegrasyon ve İş Başkan Yardımcısı Steve O’Bryan şöyle konuşmuştu:
“TUSAS’nin F-35 programının geliştirme ve üretim aşamalarında on yılı aşkın bir süredir önemli bir sorumluluk üstlendiğini, İlk Orta Gövde Teslimatı’nın program ve TUSAS açısından önemli bir kilometre taşı.”
F35’in stratejik üretimiminde ABD dışında ikinci kaynak firma olan TUSAŞ 2021 yılında bu programdan çıkartılmıştı.
Tolga Özbek’in haber sitesinde yer alan bilgiye göre, F-35 Programı’nın ortak üreticileri arasında yer alan Türkiye, S-400 tedariki gerekçe gösterilerek Eylül 2021’de programdan çıkartılmıştı. Programdan çıkarılmadan önce yaklaşık 11 Türk savunma sanayi şirketi, F-35 Lightning II savaş uçağı için bir dizi kritik parçanın üretimini gerçekleştiriyordu.
Daha sonra F-35 orta gövde üretimini tank ve mühimmat üretimi ile tanınan Rheinmetall AG ile F-35 orta gövdesi için “stratejik tedarik kaynağı” olarak bir niyet mektubu imzalamıştı.
F-35 üretim konusunda ülkemizin yaşadığı kas erimesi ABD’nin son önerisi ile iyice ortaya çıktı.
Buna göre Türkiye’nin toplam envanterinde 119 yeni nesil F-16 olmuş olacak. Yunanistan’a ise 40 F-35 savaş uçağı ve ekipmanları satılacak.
Bu alanda yaklaşık 30 yıldır faaliyet gösteren Havacılık ve Savunma Editörü Tolga Özbek ile konuşma fırsatı yakaladım. Özbek şunları anlattı
:“F-35 çok iyi bir uçak. Sensörleri, radarları çok önemli ama bu uçağın bir bedeli var. Müttefiklik dışına çıkacak hareket edilirse bunu ABD satmıyor. İsrail Lübnan kıyısı üzerinde F-35 uçurdu. Sonrasında arka fonu Başkent Beyrut’un yer aldığı önde de İsrail F-35’in bulunduğu bir fotoğraf paylaştı. Umarım Yunanistan böyle bir deliliği İzmir açıklarında uçarak gerçekleştirmezler.”
