“Fallout shelter (serpinti sığınağı)” olarak adlandırılan bu yerler, İsviçre’deki pek çok evin altında bulunuyor.
Serpinti sığınakları, adından da tahmin edebileceğiniz üzere olası bir nükleer saldırı durumunda vatandaşların bombadan etkilenmeden hayatta kalabilmesi için.
Hazırsanız bu ilginç sığınaklara doğru bir yolculuğa çıkalım ve ne zaman inşa edildiklerine, içinde nelerin olduğuna, günümüzde ne durumda olduklarına bakalım.
Hiroşima ve Nagazaki’ye atılan atom bombalarının yarattığı korku ve savaş yıllarının belirsizliği, İsviçre’de yeni yasalara yol açmıştı.
1962 yılında dünyada bir ilk olarak sadece İsviçre’de yürülüğe giren bu yasaya göre, her vatandaşın kişi başına 1 metrekare kadar yer altında bir sığınak hakkı var.
“Nükleer serpinti sığınağı” denilen bu yer altı sığınakları, nükleer saldırı sonucunda ortaya çıkacak basınç, ışık ve radyoaktif serpintilerden (patlamada ortaya çıkan ateş topunda buharlaşan maddenin nötronları emip nükleer hâle getirir, bu malzeme yoğunlaştığında hafif kumlu bir malzeme çıkar) korunmak için.
Neler var bu sığınaklarda?
Sığınaklar, radyoaktivite daha güvenli bir seviyeye düşene kadar (bazen birkaç hafta, bazen birkaç ay) insanların radyoaktif serpintiye maruz kalmasını engellemek için en az 30 cm beton, 8 cm kurşun, 20 cm çelik ya da üstü 90 cm topraktan yapılmış olmalı. Sığınağın içinde bulunması gerekenler ise şunlar:
Pilli radyo, kürek, kazma, ekstra bıçaklı yaylı testere, çekiç, barınak havalandırma pompası, kap, plastik şişe, serpinti ölçer, en az 2 haftalık bozulmayacak yiyecek, kibrit, tuvalet olarak kullanmak için ağır plastik torbalara sahip havalandırmalı 20 litrelik kutu, ilaçlar, ilk yardım çantası, antibiyotik merhem, en az 14 gece yetecek kadar mum, gaz lambası, el feneri, kişi başı 4-8 litre su…
Yasalar biraz değişse de hâlâ sığınaklar bulunuyor.
2012 senesine kadar her evin altında bu sığınakların olması mecburiydi fakat 2012’de yasa değişti ve yalnızca 38’den fazla dairesi olan apartmanlarda zorunlu tutuldu. Şu anda 9 milyon kişinin tamamını barındırmaya yetecek kadar sığınak var.
