Her sene ne zaman bahar/yaz aylarına girsek sürekli Türkiye ve çevresinde toz fırtınaları yaşanıyor değil mi? Üstelik bu durum, son senelerde daha da arttı! Peki ama neden?
Şöyle kafanızı dışarı çıkarıp baktığınızda, hava güneşli olsa bile hafif buğulu bir gökyüzü görebilirsiniz.
Bunun sebebi, bahsettiğimiz üzere genellikle toz fırtınaları. Ancak merak etmeyin, bu durumu sadece biz yaşamıyoruz. Neredeyse tüm Avrupa ülkeleri bugünlerde böyle.
Ülkemizde son zamanlarda hava kalitesinde gözle görülür bir düşüş yaşandı.
Ulusal Hava Kalitesi İzleme Ağı’nın verilerine göre çeşitli bölgelerde toz taşınımının neden olduğu partikül madde oranlarında artış tespit edildi.
Dünya Sağlık Örgütü tarafından belirlenen güvenli sınır olan metreküp başına 50 mikrogram, birçok şehirde 50 ile 100 mikrogram arasına yükselerek orta seviyeye çıktı.
Boğaziçi Üniversitesinden Prof. Dr. Murat Türkeş, bu durumu atmosferik olaylara bağlıyor.
Özellikle kuvvetli yüzey rüzgârlarının, Kuzey Afrika’nın Sahra Çölü ve Orta Doğu’dan gelen tozları taşıdığını ifade ediyor.
Türkeş’e göre orta enlem ve alçak basınç sistemleri, fırtınaları tetikleyerek bu tozların taşınmasına sebep oluyor. Şu an itibarıyla, Balkanlar ve Batı Anadolu üzerinde toz taşınımı gözlemleniyor. Bu tozlar hem kuru birikintiler şeklinde hem de yağmur ile birlikte yere inebiliyor.
İklim değişikliğinin etkileri altında Orta Doğu ve Güneybatı Asya’da kum ve toz fırtınaları artıyor.
Prof. Dr. Türkeş, gelecekte küresel ısınmanın etkileriyle Türkiye’nin batı ve güney bölgelerinin bu tür olaylardan daha fazla etkilenebileceğini öngörüyor.
Bu durum, bölgedeki kuraklık ve sıcak hava dalgalarının şiddetlenmesiyle daha da kötüleşebilir. Yani ilerleyen dönemlerde daha fazla toz fırtınası görmemiz olası. Bu süreçte maske takmanızda büyük ölçüde fayda var.
Ancak bu fırtınalardaki gözle görülür artışı açıklamak hiç de kolay değil.
Birleşmiş Milletler tarafından yapılan son çalışmalar, küresel toz emisyonlarının en az yüzde 25’inin insan faaliyetlerinden kaynaklandığını ortaya koymakta.
Tarımsal uygulamalar, su kullanımı, toprak yönetimi, ormansızlaşma ve kentleşmenin yanı sıra bahsettiğimiz iklim değişikliği de büyük ölçüde etkiliyor.
