Sorumluluklarımızdan birkaç günlüğüne kaçıp güzel bir tatil yaptıktan sonra dönüşte olumsuz hisler yaşayabiliyoruz. Üstelik bu durumun literatürde bir adı bile var, “tatil sonrası depresyon”.
Tatile gitmek; gün içindeki stresimizi, kaygılarımızı, üzüntülerimizi azaltan harika bir etkinlik. Fakat dönüşünde olumsuz duygularla başa çıkmaya çalışıyorsanız siz de tatil sonrası depresyonu yaşıyor olabilirsiniz.
İnsanın hayatını ciddi derecede etkileme potansiyeline sahip tatil sonrası depresyonun nedenlerine, belirtilerine ve böyle bir durumla başa çıkma yöntemlerine hep birlikte bakalım.
Tam olarak nedir bu “tatil sonrası depresyon”?
Tatil sonrası depresyon, klinik olarak tanımlanmış bir durum olmasa da tatilden dönen insanların yaşayabilecekleri depresif durumu en iyi şekilde ifade eder.
Üstelik bu kavrama benzer bir kavram, 1950’li yıllarda “tatil sonrası sendromu” olarak da adlandırılmıştı. Yani böyle bir durumun olduğunun fark edilmesi epey eskiye dayanıyor.
Günlük rutinimize döndüğümüzde, duygusal rahatsızlık hissetmemiz oldukça doğal.
Tatiller; ruh hâlini iyileştirmeye, zihinsel stresi azaltmaya ve yaşam doyumunu artırmaya yardımcı olsa da bu olumlu etkiler; günlük hayata dönmenin ilk haftasında kaybolabilir.
Çok heyecanlandığımız bir tatile çıktığımızda, tatilin sona ermesiyle ilgili endişe ve korkuyla savaşabiliriz. Belki de tatilimiz bittiğinde rahatlamış ve rutinimize daha dinamik bir şekilde döneceğimizi düşünürüz ancak işler çoğu zaman böyle gitmez ve hüzünlü bir ruh hâline bürünürüz.
Bu ruh hâli, günlük yaşantımızı fazla etkiliyorsa harekete geçmemiz gerekebilir.
Tatil sonrası depresyonun semptomları, kişisel ilişkilerimizi ve işe ya da okula dönerken gösterdiğimiz performans dahil olmak üzere günlük yaşantımızı fazla etkiliyorsa bunun önüne geçmek için bir şeyler yapmak gerekebilir.
Tatil sonrası depresyonunun ortaya çıkmasının ardında farklı nedenler bulunuyor.
- Günlük hayatımıza ve rutinlerimize geri döndüğümüzde baskı hissetmenin bir etkisi olarak zihinsel stres artabilir.
- Farklı bir ülkeden dönerken, günlük yaşamımıza ve toplumumuza yeniden entegre olmada zorluk çekebiliriz.
- Tatilden sonra güneş yanığı, böcek ısırığı, aşırı yiyecek ve alkol tüketimi ya da enfeksiyon gibi olumsuz yan etkilere sahip olabiliriz.
- İş yerindeki veya okuldaki stres, tatil sonrası depresyonu pekiştirebilir. Tatilden geri döndüğümüzde yüzleşmek zorunda kaldığımız zorluklar, bu depresyon hâlini tetikler.
Tatil sonrası depresyonun pek çok farklı belirtisi var, bunlardan birkaçı ise aşağıdaki gibi.
- Anksiyete
- Artış gösteren sinir
- Uyku problemleri
- Huzursuzluk
- Üzgün hissetmek
- Çaresizlik hissi
- Enerji kaybı
- Eğlenceli aktivitelere ilgisizlik
- Yorgunluk
- İştah değişiklikleri
- Karamsarlık
- Fiziksel ağrılar
- Odaklanma problemleri
Bu belirtiler, tatilden döndükten sonra 2 haftaya kadar sürebilir ve işte, okulda veya insan ilişkilerinde gösterdiğimiz performansı etkileyebilir. Böyle bir durumda psikolojik bir destek almak veya birazdan bahsedeceğimiz yardımcı olabilecek önlemleri almak faydalı olabilir.
Peki tatil sonrası depresyonu nasıl önleyebiliriz?
Tatile çıkmadan önce bu konu hakkında bir plan yapmak, tatil dönüşünde depresyonu önlemeye yardımcı olabilir. Bu planlar ise şu adımları içeriyor:
- Tatilin her anına bir aktivite sığdırmak yerine kendinize hiçbir şey yapmadan dinlenebileceğiniz zamanlar ayırmak.
- Tatilden dönüş ile işe geri dönüş arasında bir veya iki gün ayırmak.
- Rutin uyku düzenine geri dönmek.
- Sosyal aktivitelere ağırlık vermek.
- Fiziksel aktivite yapmak.
- Meditasyon gibi gevşeme teknikleri uygulamak.
- Gelecek bir tatilin planlarını yapmaya başlamak.
- Tatile çıkmadan önce çözülmemiş bir sorun varsa o sorunu çözüp o şekilde tatile çıkmak.
- Tatilden önce yaşam alanınızı temiz ve düzenli bırakmak.
- İşle ilgili sorumluluklarla mesai saatleri dışında uğraşmamak.
Siz de tatilden dönerken bahsettiğimiz belirtileri yaşıyorsanız önüne geçebilirsiniz.
Altını sürekli çizdiğimiz üzere, harika bir tatilin ardından rutine dönünce olumsuz duygulara kapılmanız gayet normal ancak bu durum, günlük hayatınızı etkilemeye başlarsa ve uzun sürerse yukarıda bahsettiğimiz önlemleri alabilir veya kalıcı bir depresyona dönüşmemesi için psikolojik desteğe başvurabilirsiniz.
