“Zevk unsuru olmadan hiçbir şeyde başarılı olmaya çalışmanın bir anlamı yok.” Okuduğunuz bu sözler, dünya satranç sahnesinin tartışmasız en parlak yıldızlarından biri Magnus Carlsen’e ait. Norveç’in soğuk topraklarından doğan bu satranç dehasının hikâyesi, “Magnus Carlsen kimdir?” sorusunu da sorduracak kadar merak uyandırıcı.
Satranç tahtasına dokunuşu ile dünyanın en büyük ustalarından biri olma yolculuğuna attığı adımda Magnus Carlsen IQ’su da hayranlık uyandırıcı. Magnus Carlsen’in hayatı ve satranç dünyasına adını altın harflerle yazdıran başarılarını incelerken satranç tahtasında âdeta bir sihirbaz olduğu izlenimine yakalanacaksınız.
İşin içine yaratıcılık ve zekâ da girince Magnus Carlsen otizm ile ilişkilendirilse de onun başarılarının altında doğuştan gelen bir yeteneğin yanı sıra disiplinli çalışma tutku yatıyor.
Modern satrancın yaşayan efsanesi Magnus Carlsen’in hayatı
Birçoğumuz “Magnus Carlsen kimdir ve nereli?” sorusuna cevap verebilecek olsak da kendisini yeni tanıyanlar için önce onun hayatına kısa bir giriş yapalım.
Magnus Carlsen, Norveç’in sakin bir kasabasında, 1990 yılında dünyaya geldiğinde, kimse onun bir gün dünya satranç tarihine adını büyük puntolarla yazdıracağını tahmin edemezdi. Carlsen’in satrançla tanışması, beş yaşında babası tarafından oyunun temel kurallarının öğretilmesiyle başladı. Ancak bu sıradan başlangıç, kısa sürede olağanüstü bir hikâyeye dönüşecekti.
Magnus, iki yaşında 50 parçalı yapbozları, dört yaşında 10-14 yaş grubu için tasarlanan lego takımlarıyla oynuyordu. 5 yaşında babası ona satrancı öğretmeye başlasa da Magnus Carlsen, bunun yerine dünyadaki tüm ülkelerin adlarını, başkentlerini, nüfuslarını, bölgelerini ve bayraklarını ezberlemeye başlamıştı. Çünkü onun güçlü bir belleği vardı.
Magnus, küçük yaştan itibaren oyunun derinliklerine dalan, strateji ve taktikleri sadece öğrenmekle kalmayıp, yeniden yorumlayan bir zekâ sergiledi.
“Magnus Carlsen otizm hastası mı?” sorusunu herkes bir kere soruyor.
Zekâsı ve yetenekleri, onun hakkında bazı soruları da beraberinde getiriyor. Birçok kişi “Magnus Carlsen otistik mi?” diye düşünüyor. Hatta bu konuda yaptığımız araştırmalarda bile karşımıza birçok yerde “evet” cevabı çıktı. Ancak durum, düşünüldüğü gibi değil. Carlsen, bu konuya oldukça net cevap veriyor ve şöyle diyor: Yıllar önce biri bana otizmden muzdarip olup olmadığımı sormuştu. Sorunun aptalca olduğunu düşündüm ve “Pekala, bu çok açık değil mi?” diye yanıtladım.
Bu çok saçmaydı, açıkçası otizm hastası değilim. Daha sonra herkesin bu görüşü paylaşmadığını fark ettim ve muhtemelen bu düşüncesiz yorumu yapmamalıydım.
Magnus Carlsen, gençlik yıllarında başarı merdivenlerini tırmanmaya başladı.
İlkokulu bitirdikten sonra okula bir yıl ara verip satranç oynayarak Avrupa’yı dolaşan Magnus, bu sürede “Uluslararası Usta” ve “Büyük Usta” ünvanlarının sahibi oldu. 13 yaşında “Büyük Usta” ile gelecekti başarısının âdeta sinyalini veren Magnus’un bu başarısı, Dünya Gençler Şampiyonası’ndaki ikinciliğe yükselişinin ilk adımıydı. Magnus, 2013 yılında dünya şampiyonu ünvanını da elde ederek en genç dünya şampiyonları arasına girdi. Bu başarısı onun gelecekteki şampiyonluklarını da kamçılamış oldu.
“Magnus Carlsen hangi üniversite mezunu?” sorusu ise 16 yaşında cevaplandı. Magnus, kendi kararı ile okulu bıraktı. Ailesi, okula dönme konusunda ısrar etse de Magnus, kendini tamamıyla satranca adadı. Satranca yoğunlaşan Magnus’un başarıları da sırasıyla geldi.
Magnus Carlsen’in kariyeri sayısız başarılarla dolu.
Magnus Carlsen’in başarı hikâyelerini arka arkaya eklersek sanırım buradan uzaya kadar yol alabiliriz. O listede yok yok. Bu yüzden de profesyonel satranç kariyerindeki önemli bölümleri aktaralım.
“Magnus Carlsen, Kasparov’u kaç yaşında yendi?” diye soranların merakını baştan giderelim. Magnus, 2011 yılında Kasparov’un 1999 yılındaki 2851’lik tarihi rekoruna yaklaştı. Bir sene sonra ise Magnus, üçüncü kez kazandığı Londra Satranç Şampiyonası’nda derecelendirmesini 2861’e çıkardı ve Kasparov’un “yenilmez” rekorunu geride bıraktı.
Magnus, dünya satranç şampiyonu ünvanını elinde tutmaya ise 2013 yılında başladı. 2014 yılında FIDE dereceli üç zaman kontrolünün (standart, hızlı ve blitz) hepsinde aynı anda bu ünvanı elinde bulunduran ilk oyuncu oldu.
2018 yılında ise FIDE hızlı ve yıldırım rating listelerine sırasıyla 2880 ve 2965 Elo ratingleri ile yıla 1 numara olarak giren Magnus, aynı yıl Tata Steel Satranç Turnuvası zaferini elde etti. 2019’da en sevdiği süper turnuvalardan biri olan Wijk aan Zee’yi yedinci kez kazandı. “Magnues Carlssen ratingi kaç?” sorusunun cevabını merak edenler için de bu yıl içerisindeki art arda gelen zaferler onu, tüm zamanların satranç rekoru olan 2882’ye ulaştırdı.
2020 yılına kadar Magnus, başarılarına birçok birincilik ekledi. Puanını da yükselten bu yılların ardından Covid-19 salgını ile etkinliklerin eksikliğini telafi etmek için 250 bin dolarlık etkileyici bir ödül fonuna sahip çevrim içi süper turnuva olan Magnus Carlsen Invitational’ı düzenledi.
Magnus oyunun kazananı olurken aynı yılın ekim ayında Norveç Satrancı’nda bir turnuva zaferi daha elde ederek 125 maçlık yenilgisiz dünya rekorunu kırdı. Söz konusu süre 2 yıl 2 ay 10 günü kapsıyordu. Üstelik oyunların çoğu, Dünya Satranç Şampiyonası da dahil olmak üzere elit etkinliklerde oynandı.
2021’de Magnus, Meltwater Şampiyonlar Satranç Turu’nun dokuz aşamasından üçünü ve ardından finali kazandı. Çevrim içi turnuva serisinin ödül fonu 1.500.000 Amerikan dolarıydı. Bu, çevrim içi satrançta daha önce duyulmamış bir rakamdı.
Magnus Carlsen kaç hamle oynayarak yine bir rekor kırdı?
Onun için 2021’in zirvesi Dünya Satranç Şampiyonası maçında Ian Nepomniachtchi’yi 7.5-3.5’le aklamak oldu. Bu başarı Magnus’a beşinci satranç şampiyonluğunu getirirken, “Magnus Carlsen kaç kere dünya şampiyonu oldu?” sorusunun da 13 ile cevaplanacak olan sayısını aldı.
2021 FIDE Dünya Satranç Şampiyonası’nın altıncı oyununda taraflar, masada 7 saat 47 dakika harcadılar. Dubai’deki oyun cuma günü başlayıp cumartesi gecesi bitmişti. 136 hamle ile hamle sayısı bakımından dünya şampiyonluk tarihinin en uzun oyunu rekoru kırılmıştı.
Magnus Carlsen’in kendi web sitesinde 2021’den sonraki hiçbir oyuna yer verilmezken Temmuz 2022’de, 2023’teki dünya şampiyonluğunu takip etmeyeceğini ancak rekabetçi bir şekilde satranç oynamaya devam edeceğini açıkladı. Tabii ki bu açıklamasından sonra kazandığı başka oyunlar da oldu ancak bunları biyografisine eklemedi.
Magnus Carlsen’in satranç dünyasındaki yeri ve önemi
Magnus Carlsen’in oyun tarzı, yaratıcılığı ve yenilikçi yaklaşımları, onu sadece bir şampiyon yapmakla kalmadı, aynı zamanda satranç oyununu popüler kültürün bir parçası hâline getirdi. Onun katıldığı her turnuva, dünya çapında milyonlarca insan tarafından takip ediliyor ve Magnus Carlsen videoları ve oyunları, satranç tutkunları için ders niteliğinde.
Bugün Magnus Carlsen, satranç dünyasında bir ikon, stratejik bir deha ve bir sporcu olarak hâlâ daha pek çok başarıya imza atmaya devam ediyor. Onun hikâyesi, sadece doğuştan gelen bir yeteneğin değil, aynı zamanda disiplin, tutku ve sürekli gelişim arzusunun bir sembolü. Gerçek bir satranç büyücüsü olarak, Carlsen modern satrancın yüzünü değiştirmeye devam ediyor.
