Genellikle “abiye” denilen ve geçmişi 1800’lü yıllara dayanan gece elbisesine “tuvalet” dendiğini biliyoruz. Peki özel günlerde giyilen bu uzun elbiselere tuvalet denmesinin arkasında ne yatıyor?
Moda, tarih boyunca sürekli olarak değişime uğradı ve hâlen de değişmeye devam ediyor. Bu süreçte özellikle kadın giyim-kuşamında o kadar çok değişim yaşanıyor ki bu değişimleri takip etmesi bir hayli zor oluyor.
Beli incecik göstermesi için sıkıca bağlanılan korseler, yürümeyi bile zorlaştıran kat kat kıyafetler ve topuklu ayakkabılar… Bunların arkasında hiç tahmin etmediğiniz sebepler var ama bu sebeplere başka içeriklerimizde değineceğiz. Şimdi gece elbisesine neden tuvalet dendiğine yakından bakalım.
17. yüzyıl modasına bir göz attığımızda Fransız ve İngiliz kadınlarının kabarık elbiselerini görüyoruz.
17. yüzyılda Fransız ve İngiliz kadınlar, genellikle kat kat giyinirlerdi. Abartılı, kabarık ve renkli elbiseler bayağı popülerdi. O zamanlar Avrupa’nın zenginleşmesi, pek tabii modaya da yansımış durumda.
Kadınların o zamanlar kat kat giyinmesinin sebebi, zenginliğin artması ve bununla birlikte gelen ihtişamlı görünme isteği aslında. Sadece kadınlar değil, aynı zamanda erkek modası da bu zenginlikten nasibini aldı ve onlar da bilhassa ihtişamlı giyinmeye başladı.
Hâl böyleyken kadınların sadece rahat yürümeleri değil, aynı zamanda nefes almaları bile zorlaşıyordu.
Dün gözümüze güzel görünen şeyleri bugün beğenmekte zorluk yaşayabiliyoruz. Daha önce popülerleşen ve insanları etkisi altına alan herhangi bir moda akımına bugün farklı bir göze bakabiliyoruz. Akla gelen ilk örnek ise sıkıca bağlanılan ve o zamanlar neden kullanıldığını daha sonra sorguladığımız korseler.
Sadece kadınlar değil, aynı zamanda erkeklerin de kullandığı korseler, ilk başta İtalya’da üretilmeye başlandı. Başlarda iç çamaşırı olarak kullanılsa da, modanın hızlıca değişmesinden dolayı zamanla kıyafet tamamlayıcı olarak üretilmeye devam etti.
Tabii üretim amacı dışına çıktığı için Fransız saray kadınları tarafından güzel ve ince görünmek için ilgiyle karşılandı. Bunun yanında erkeklerin de korse kullandığını görmeye başladık. Neden mi? Çünkü ihtişamlı görünmek, her zaman zenginlik göstergesiydi.
Kadınlar bu elbiseleri günlük hayatta giyemiyor, o zamanlar sadece sarayda kralın huzurundayken giymek zorundalardı.
Kadınlar bu elbiselerle saatler geçiriyor ve hareket etmekte zorluk yaşıyorlardı. Sarayda kralın huzurundayken veya aristokratlarla beraberken kişisel ihtiyaçlarını karşılamak istediklerinde, onlardan izin almaları gerekiyordu.
Diyelim ki bir kadın, izin aldı bu elbiseyle tuvalete gitti ama üstünü çıkarması gerekiyor. Kat kat giyindiği ve elbiseleri çıkarmak bir hayli zor olacağı için farklı bir yöntem geliştirmişler.
İzin aldıktan sonra tuvalet ihtiyacını karşılamak için orada bekleyen kadınlara hizmetçiler, ellerinde sos kâsesine benzeyen porselen bir pot ile geliyorlardı. Bir çeşit lazımlık diyebileceğimiz ve “Bourdaloue” dediğimiz porselen potun görseli hemen aşağıda.
Neymiş bu “Bourdaloue”?
Porselenden üretilmiş bir bourdaloue.
Bourdaloue, genellikle porselenden yapılan ve sos kâsesine benzeyen bir çeşit lazımlık. Kadınlar, tuvalet ihtiyaçlarını bu lazımlık ile gideriyorlardı. O zamanlar iç çamaşırları paçalı, çok kısa ve hatta genital bölge kısmı kesik olduğu için elbiseyi iç çamaşırlarının arasına sıkıştırıyorlardı. Ancak bazı kadınlar, kat kat elbise giyindiklerinde Bourdaloue kullanımı daha da kolaylaşsın diye iç çamaşırı giymiyorlardı bile.
Aristokratlar arasında mahremiyet kavramı pek olmadığı için insanlar ulu orta tuvalet ihtiyaçlarını karşılayabiliyorlardı. Zaten o zamanlar çoğu kadın bu yöntemi kullandığı için kimseye tuhaf gelmiyordu.
Peki sadece ulu orta tuvalet yaptıkları için mi bu elbiselere “tuvalet” denmeye başlandı? Elbette hayır.
Kökeni Fransızcada “Toilette” kelimesi olan tuvaletin birden çok anlamı var. Esas bildiğimiz tuvalet dışında bez parçası, kadın kıyafeti, giyim ve makyaj odası anlamlarına sahip. Kelimenin anlamlarına baktığımızda abiyelere neden tuvalet dendiğini daha da iyi anlayabiliyoruz.
Modanın hızlıca değişmesinden dolayı kadınların giydikleri kıyafetler değişti ama abiyeler ve diğer gece kıyafetlerinin isimleri tuvalet olarak kalmaya devam etti. İlk başta bu olaya “Ne alaka?” dediyseniz, şimdi sebebini daha iyi anlayabilirsiniz.
İlginizi çekebilecek diğer içeriklerimiz:
Türkiye’de de Bazı Yollarda Gördüğümüz Bu Asfaltlar Neden Kırmızı, Bildiğimiz Asfalttan Farkı Ne?
Neden ‘Gavur Padişah’ Olarak Anılıyordu? Osmanlı Tarihinin En Bunalımlı Döneminin Padişahı II. Mahmud’un Hikâyesi
Güneş’e Baktığı İçin Diğer Dillerde “Sunflower” Gibi İsimler Verilen Ayçiçeği, Türkçede Neden Ay ile İlişkilendirilmiştir?
Okyanusun Dibine 2 Milyon Adet Araba Lastiği Atılmasının Hiç Tahmin Edemeyeceğiniz Sebebi
