İsmini ülke olarak da kıta olarak da duyduğumuz Avustralya, nasıl oluyor da iki özelliği de taşıyor? Üstelik dünyada bunun başka örneği bile yok!
Kıtalar arasında en küçüğü olan Avustralya, Hint Okyanusu’ndan Pasifik Okyanusu’na kadar uzanıyor. Hem ülke hem de kıta olan bu uçsuz bucaksız yer, benzersiz birçok özelliğe sahip.
Dilerseniz bağımsız bir devlet olan Avustralya’nın özelliklerine göz attıktan sonra nasıl hem kıta hem ülke olabildiğini görelim.
Avustralya hakkında biraz bilgi edinelim.
- Avustralya’nın resmî dili İngilizce.
- Yaklaşık 25 milyon nüfusa sahip.
- 7.7 milyon km²lik yüz ölçümü ile dünyanın en büyük 6. ülkesi.
- Benzersiz ekosisteme ve canlı türlerine ev sahipliği yapıyor.
- Yerli halkını Aborjinler oluşturuyor.
- Başkenti Canberra.
- En büyük şehri Sydney.
- Madencilik, tarım, hizmet gibi çeşitli sektörlere ve gelişmiş ekonomiye sahip.
Peki “kıta” dediğimiz şey tam olarak ne?
“Kıta” terimi genellikle coğrafi, jeolojik ve bazen de kültürel kriterlerle tanımlanan; Dünya yüzeyindeki çeşitli büyük, sürekli kara kütlelerinden birini ifade etmek için kullanılır. Ancak kesin olarak sınırlandırılmadığı için hangi açıdan bakıldığına göre değişiklik gösterebilir.
Arazi alanı, sınırlar, tektonik plakalar, insan faktörleri gibi bazı kriterleri vardır. Örneğin bazen kültür, dil, tarih gibi insan unsurları da kıtanın tanımlanmasında rol oynayabilir. Kuzey ve Güney Amerika da kültürel ve jeolojik benzerlikler nedeniyle tek bir kıta olarak sayılır mesela.
Avustralya’yı kıta yapan ne peki?
Az önce bahsettiklerimizden anlayacağınız üzere kıta kavramı biraz esnektir. Geneline baktığımızda bu bağlamda Avustralya hem jeolojik hem de coğrafi kriterlere dayanan; tektonik bağımsızlık, izolasyon, kara alanı, ekosistem benzersizliği, insan yerleşimi, coğrafi bütünlük, sınıflandırmada tutarlık gibi faktörlerden kıta olma özelliği taşır.
Kara kütlesinin üzerinde yer alan devlet, aynı zamanda bağımsız bir ülke.
Avustralya ülkesi, İngiliz Parlamentosunun kıtadaki 6 ayrı İngiliz kolonisini tek bir egemenlik altında birleştirdiği 1901 yılında resmî olarak kuruldu. O zamandan itibaren Avustralya, kendi iç işlerini yönetti fakat dış politikası İngiliz hükûmeti tarafından belirlenmeye devam etti.
1931 yılında ise yeni bir yasa onaylandı ve Avustralya tam egemen bir ülke hâline geldi. İşte o yıllardan beri bir kıta olmasının yanı sıra bağımsız bir ülke olarak da kabul ediliyor. Yani “Avustralya” kıta ve bağımsız bir ülke olarak iki farklı tanımlamayı içeriyor.
