Kanuna nazaran her vatandaşın ferdî datalarının işlenip işlenmediğini öğrenme, şahsî dataların silinmesini yahut yok edilmesini isteme üzere çok sayıda kıymetli hakları bulunuyor.
Kişisel bilgilerimizin silinmesi istemek en temel hakkımız
Kişiyi direkt yahut dolaylı olarak tanımlanabilir kılan her türlü bilgi ferdî datalarımız olarak sayılıyor. Ferdî bilgi, T.C. kimlik numarası, fotoğraf, cep telefonu numarası, e-posta adresi, sıhhat ve finans bilgileri üzere çok geniş bir bilgi yelpazesini içinde barındırıyor. Şahsî Bilgileri Muhafaza Kurumu’ndan yapılan açıklamada “Kişisel Dataların Korunması Kanununun 7 Nisan 2016 tarihinde yürürlüğe girmesiyle birlikte ülkemizde bu alanda yeni bir devir başladı” denildi. Açıklamada şunlar kaydedildi:
Haklarımızı biliyor muyuz?
“Kanunla birlikte ferdî dataları işlenen gerçek bireylere, yani Kanunda geçen sözle ‘’ilgili kişi’’lere birtakım haklar tanındı. Pekala şahsî bilgilerimizi daha şuurlu bir formda koruyabilmek ismine Şahsî Dataların Korunması Kanununda yer alan haklarımızı ne kadar biliyoruz? 2010 yılında gerçekleştirilen Anayasa değişikliği ile birlikte, Anayasanın özel hayatın kapalılığını düzenleyen 20. unsuruna eklenen ‘’herkes, kendisiyle ilgili şahsî bilgilerin korunmasını isteme hakkına sahiptir’’ sözüyle ferdî bilgilerin korunması ‘’anayasal hak’’ olarak tanınarak garanti altına alınmıştır. Bu hak, kişinin kendisiyle ilgili şahsî dataları hakkında; bilgilendirilme, datalara erişme, dataların düzeltilmesini yahut silinmesini talep etme, emelleri doğrultusunda kullanılıp kullanılmadığını öğrenmeyi de kapsamaktadır.”
İlk müracaat yeri “Veri Sorumlusu”
Açıklamada Ferdî Dataları Muhafaza Kanunu’nun 11. Unsuruna nazaran vatandaşların her vakit data sorumlusuna başvurarak kendileriyle ilgili aşağıdaki taleplerde bulunabileceği belirtildi:
“Herkes, data sorumlusuna başvurarak kendisiyle ilgili; Ferdî bilgilerin işlenip işlenmediğini öğrenme, İşlenmişse buna ait bilgi talep etme, maksadına uygun kullanılıp kullanılmadığını öğrenme, bilgilerin yurt içinde yahut yurt dışında aktarıldığı üçüncü bireyleri bilme dataların düzeltilmesini isteme (düzeltme ve tamamlama hakkı), dataların silinmesini yahut yok edilmesini isteme, işlenen dataların münhasıran otomatik sistemler vasıtasıyla tahlil edilmesi suretiyle kişinin kendisi aleyhine bir sonucun ortaya çıkmasına itiraz etme (itiraz hakkı), bilgi işlemeden ötürü ziyana uğraması halinde zararın giderilmesini talep etme (tazminat hakkı) haklarına sahiptir. Bilgi sorumluları ’’aydınlatma yükümlülüğü’’ kapsamında ilgili şahıslara sahip oldukları haklar konusunda bilgi vermekle yükümlüdür.
Profillemeye itiraz hakkı var
İşlenen datalar, bilhassa otomatik sistemler aracılığıyla tahlil edilerek şahıslar hakkında ’’profil’’ oluşturulabilmektedir. Bu süreçler sonucunda meydana getirilen profiller de şahsî datadır. Profilleme süreciyle elde edilen ’’sonuçlar’’ kişinin lehine olabileceği üzere aleyhine de olabilir. İşte bu noktada Kanun, ilgili kişinin aleyhine sonuçların ortaya çıktığı durumlarda, kişinin itiraz hakkını gündeme getirmektedir. Kişinin haberi dahi olmadan belli bir kategoriye dahil edilmesi ve kendisi hakkında birtakım varsayımlara dayanılarak karar verilmesi, kişilik hakkıyla bağdaşmayabilir. Hasebiyle data sorumlusu, ilgili kişinin talebi halinde yapılan süreç hakkında açıklama yapmak durumundadır.”
Hakkınızı nasıl arayacaksınız?
İlgili kişinin hak arama sistemi iki basamaktan oluştuğunu aktaran açıklama şöyle devam etti:
“İlgili bireyler, sahip oldukları hakları doğrultusunda birinci olarak bilgi sorumlusuna başvurmalıdır. Zira Kanuna nazaran data sorumlusuna müracaat yolu tüketilmeden Şuraya şikayet yoluna gidilememektedir. Data sorumlusu ilgili kişinin başvurusunu en kısa müddette ve en geç otuz gün içinde sonuçlandırmalı ve bu mühlet zarfında sonucun münasebetini de açıklayarak ilgili şahsa bildirmelidir. İkinci kademede ise; müracaatın reddedilmesi, verilen karşılığın yetersiz bulunması yahut 30 gün içinde müracaata yanıt verilmemiş olması halinde ilgili kişi, Şuraya şikayet hakkını kullanabilir. Özetle; Kanun açısından data sorumlusuna müracaat mecburî, Konseye şikayet ise ilgili kişinin isteğine bağlıdır.”
