Endonezya’nın ortasından geçen hayali bir çizgi, ekosistemleri keskin bir şekilde ayırarak biyolojik çeşitliliğin sınırlarını belirliyor.
Wallace Hattı olarak bilinen bu çizgi, birçok tür için aşılmaz bir engel oluşturuyor.
Bu hayali çizgi, bazı hayvan gruplarının bollukla bulunduğu, diğerlerinin ise neredeyse hiç bulunmadığı bir sınırdır. Peki ama neden?
İlk önce Wallace Hattı’nın ne olduğuyla başlayalım.
Wallace Hattı; Endonezya’nın ortasında, Malay Takımadaları ve Indo-Avustralya Takımadaları arasında uzanan bir geçiş bölgesidir.
Bu çizgi ilk olarak İngiliz doğa bilimci Alfred Russel Wallace tarafından tanımlanmıştır ve daha sonra İngiliz biyolog ve antropolog T.H. Huxley tarafından isimlendirilmiştir. Çizgi, Asya’daki fauna ile Avustralya’nın karma fauna arasında keskin bir sınır oluşturur.
Wallace Hattı, Sunda Şelfi (Borneo, Bali, Java, Sumatra) ile Sahul Şelfi (Avustralya, Yeni Gine) arasındaki geçiş bölgesini ayırır.
Pleistosen dönemde deniz seviyelerinin düşmesiyle bazı adalar arasında kara bağlantıları oluşmuş ancak Asya ve Avustralya arasında bu tür bir bağlantı oluşmamıştır.
Bu derin su kanalı, flora ve faunanın yaklaşık 50 milyon yıl boyunca ayrılmasına neden olmuştur. Hat, özellikle kuşlar ve memeliler için türlerin dağılımını şekillendirmede önemli rol oynar.
Birçok hayvanın açık suyu geçmesini engelleyen davranışsal özellikleri vardır. Örneğin birçok kuş, yoğun bitki örtüsü tarafından korunmayı tercih eder ve bu yüzden açık alanlara uçmazlar.
Küçük memeliler açık suyu geçebilirken daha büyük karasal memeliler genellikle bir tarafta kalır. Avustralya tarafında kangurular gibi keseliler yaygındır, Asya tarafında ise maymunlar, filler ve gergedanlar gibi plasental memeliler bulunur.
Wallace Hattı, deniz hayatı için daha az bir engel oluşturur.
Plaka tektoniği, Wallace Hattı’nın oluşumunda önemli bir rol oynamıştır. Pleistosen dönemdeki deniz seviyesindeki değişiklikler, kara köprülerinin oluşumuna ve batmasına neden olmuş, bu da türlerin dağılımını etkilemiştir.
Organizmaların bir bölgeden diğerine hareket etme yeteneği, türlerin kolonizasyonunda kritik bir faktördür. Bazı organizmalar, açık su veya diğer zorlu engelleri geçme kapasitesine sahipken diğerleri hareket kabiliyetinde daha sınırlıdır.
Wallace Hattı, doğa tarafından şekillendirilmiş ve bilim insanları tarafından yüzyıllardır incelenen bir sınırdır. Yani kısaca Asya ve Avustralya’nın farklı ekolojik ve iklimsel koşulları, türlerin adaptasyonunu ve dağılımını etkiler.
Örneğin Avustralya’nın kurak iklimi, buradaki türlerin Asya’ya göç etmesini zorlaştırır. Asya’daki türler de Avustralya’nın ekolojik koşullarına uyum sağlayamazlar.
