Her yıl dünyanın dört bir yanında insanlar, ten rengine göre yargılanmaya ve hatta öldürülmeye devam ediyor. Bizim için ise durum biraz daha farklı. Beyaz mıyız, siyahi miyiz onu bile tam olarak anlayabilmiş değiliz.
Türkler, tarih boyunca çok çeşitli yerleşkeler edinmiş, Anadolu ve Orta Asya’yı neredeyse karış karış gezmiş. Bu sebeple de pek çok ırk grubunun özelliklerini, nesillerdir taşıyoruz.
İnsanlık defalarca kez, ırk kavramına göre ayrıştırıldı. Elbette Türkler de bazı antropologlar tarafından bu gruplardan birine yerleştirildi. İnsan merak ediyor, bilime göre ırk kavramının yeri ne ve biz gerçekten “Beyaz ırk” mıyız?
Önce şunu bir bilelim: Türkler hangi ırk grubuna dahil ediliyor?
Türkler, tarih boyunca çok çeşitli milletlere ev sahipliği yaptı. Bu sebeple de pek çok ırk grubunun özelliklerini taşıdığımızı söyleyebiliriz. Yapılan çalışmalara göre bu ırk grupları arasında en baskın olan ise Kafkas ırkı. (Caucasoid veya Europid).
Alman Antropolog Johann Friedrich Blumenbach insanları kökenine, fiziksel özelliklerine, ve yaşadıkları bölgelere göre sınıflandırdı. Yaptığı bu çalışmaya göre de insanları 5 gruba ayırdı: Amerikan, Malay, Etiyopya, Moğol ve Kafkas. Blumenbach’ın bu sınıflandırması özellikle 20. yüzyılda epey popülerdi. Hatta pek çok bilim insanı bu sınıflandırmayı doğru kabul ederek insanları gruplandırdı.
Avrupa, Batı, Orta ve Güney Asya, Kuzey Afrika ve Afrika Boynuzu da dahil olmak üzere pek çok insan “Kafkas” adı verilen bu ırka dahil edildi. Elbette Avrupa ve Asya’da uzun yıllardır bulunan Türklerin de büyük bir kısmı “Kafkas” olarak anıldı. Fakat Avrupa’da bu ırk grubuna karşı farklı görüşler vardı.
Kafkas ırkında çoğunluğun Avrupa ve çevresinde yaşayan insanlardan oluşması sebebiyle “Beyaz Irk” olarak anılmaya başladı.
1780 yılında ortaya çıkmış bir terim olsa da pek çok insan Blumenbach’ın bu gruplandırmasını benimsemişti. Özellikle Avrupa’nın büyük bir kısmının Kafkas ırkına dahil olması sebebiyle “Beyaz” olarak anılmaya başlaması da uzun sürmedi. Hatta bazı kesimler için siyahi insanlarla aynı grupta olmak rahatsız edici bir durum haline geldi.
Peki Kafkas ırkı olarak geçen herkesin beyaz ten rengine sahip olması mümkün müydü? Tabii ki değildi; tarih boyunca farklı milletleri bir araya getiren ırk grubu, doğal olarak farklı ten renkleri de barındırıyordu. Elbette ki bu durum değişti, çoğunluğu Avrupalılardan oluşan Kafkas ırkı “Beyaz ten” ile birlikte anılmaya başlandı.
Irk gruplarıyla ilgili gerçekleştirilen çalışmaların bir kısmı, Kafkas ırkından siyahileri ayırmak üzerine oldu. Bazı bilim insanları koyu ten rengine sahip insanları farklı grupladı ve hatta insanlarla aynı grupta olup olmamaları gerektiğini sorguladı. Hangi milletten ya da kökeni ne olursa olsun, siyahi ten rengine sahip insanlara “Siyah ırk” etiketi yapıştırılmaya başlandı.
Bilim “ırklar” hakkında ne diyor?
Hemen söyleyelim: Hiçbir şey demiyor. Kafkas ırkı veya herhangi bir ırk çeşidi, aslında bilimsel olarak hiçbir anlam ifade etmiyor. Tarih boyunca da pek çok bilim insanı, insanları farklı yöntemlerle gruplandırmış ve bu gruplara “Irk” adı altında farklı isimler vermiş.
Örneğin bir bilim insanı için siyahi biri Kafkas olarak geçiyorken başka bir bilim insanı siyahilerin herhangi bir grupta yer almaması gerektiğini savunmuş. Yani ırk anlayışı da nesiller boyunca kişiden kişiye göre değişmiş. Ancak ırkları bir tarafa bırakacak olursak, hepimiz tek bir türden geliyoruz: Homo sapiens.
Nitekim insanları ırklarına göre ayırma olgusunu kabul etsek bile Kafkas ırkının tam olarak “Beyaz ırk” olduğunu söylemek de doğru değil. Zira biraz önce de bahsettiğimiz gibi; farklı milletler, farklı ten renkleri tarih boyunca “Kafkas ırkı” olarak geçiyordu.
Günümüzde de bu terim sıklıkla karşımıza çıkıyor. Hatta yine “Beyaz” olarak.
Biyolojik çalışmalarda “insanları gruplandırmanın” işleri kolaylaştırdığı kesin. Bu sebeple günümüzde de hâlâ adlî antropolojide ırk gruplarının kullanıldığını görmeniz mümkün. Hatta bazı kaynaklarda ilk kez Blumenbach tarafından kullanılan “Caucasian” kelimesinin direkt olarak “Kafkasyalı” şeklinde tercüme edildiğine bile şahit olabilirsiniz. Bu kelime özellikle ABD’de “Beyaz ırk” veya “Beyaz tenli” anlamlarında kullanılıyor olsa da “Kafkaslar” özünde çok çeşitli ten rengine sahip.
Kısaca özetlemek gerekirse; ırk kavramı bilimsel olarak bir şey ifade etmese de maalesef ki insanoğlu pek çok anlam yüklüyor. Bizim insanları ırklarına göre ayrıştırmamız ve ırk kavramını ortaya çıkartmamız; insanları gruplara ayırma ve kendimizden farklı olanı dışlama isteğimizin bir ürünü sadece. Bu sebeple ten rengi ne renk olursa olsun insanları gruplandırmak eğer bir antropolog değilsek ve bu konuda bir çalışma gerçekleştirmiyorsak; elimize de hiçbir şey geçmeyecektir.
