Bu mekanik yapılar, bir insanı içine çekebilecek kadar güçlü motorlara sahip. Bizi havada güvende tutuyorlar ancak nadiren de olsa içine bir insanı çekip parçalayabiliyorlar!
Geçen günlerde bir adamın uçağın motoruna çekilmesi haberiyle dünya sarsıldı. Bu motorlar, hayal gücümüzün de ötesinde çekim güçlerine sahip. Yani bir uçak motorunun içine çekilmek maalesef imkânsız değil.
Uçağın harekete geçtiği bir anda eğer yakın bir mesafede durursak, muhtemelen bu korkunç tablo ile karşılaşmamız an meselesi olur. Peki bu nasıl, hangi durumlarda gerçekleşebilir?
Uçak motorları, hareket hâlinde olmasalar bile çalıştırıldığında büyük miktarda hava emerler.
Yukarıdaki videoda, bahsi geçen haber yer alıyor. Jet motorlar, hava çekmek için bir kompresör kullanır. Bu kompresörler, saniyede yaklaşık 1,2 milyon ton hava çekme kapasitesine sahip ve tahmin bile edemeyeceğimiz derecede güçlüdür. Bu emiş gücü, motorlar rölantide çalışsa bile bir yetişkin insanı kaldırıp içine çekebilecek kadar etkili olabilir.
Uçak motorları tarafından emilen nesneler arasında bakım araçları, rampa ekipmanları, yiyecek ve hatta kuşlar bulunuyor. Ancak bu tür bir durumun gerçekleşme olasılığı genellikle güvenlik protokollerine ve önlemlere ne kadar uyulduğuna bağlı. Yani bu durum her an yaşanan bir şey değil.
Uçak Motorlarının Önüne Kuş Sürüsü Tehlikesine Karşı Neden Tel Örgü Koyulmuyor?
Bir uçağın motorunun çekim alanına girmek, sonucunun iyi olacağı bir senaryo doğurmaz.
Bu nedenle, bu tür tehlikelerden kaçınmak için havaalanları ve benzeri yerlerde belirlenen güvenlik önlemlerine uymak hayati önem taşıyor. Grumman A-6 Intruder, ABD’nin uçakları arasında bu felaketlerle en tanınanlarından biri; 737’ler, L-1011’ler ve DC-10’lar ise dünya genelindeki hava yolları arasında benzer bir üne sahip.
Böylesi bir senaryoya bakarsak bir insanın hayatta kalması mümkün görünmüyor, hayatta kalanlar ise güç bela kurtarılırken bir uzvunu kaybetmiş oluyorlar. Bir kimsenin uçak motoru tarafından emilmeden hayatta kalamamasının nedeni, temelde jet motorunun çalışma prensiplerine dayanıyor. Bu yüzden uçak motoruna karşı belirlenen mesafelerden yakın durmak bu tehlikelere gebe sonuçlar doğurabilir.
Peki bu güvenli mesafe tam olarak nedir?
Uçağın motorundaki bıçaklar saniyede 1,2 milyon ton havayı motora itmek için genellikle saniyede 1.000 ila 20.000 kez arasında hızlı bir şekilde dönerler. Bu bıçaklar, keskin olmasa bile yüksek hızları onları ölümcül kılmak için yeterli bir sebep. Dolayısıyla bir insan uçak motorunun içine çekildiğinde başına gelen ilk şey, bu bıçakların onu milyonlarca küçük parçaya ayırmaya çalışması olacaktır.
Bu motorlardan uzak durmak için gereken güvenli mesafe ise uçağın boyutu ve motorun gücüne bağlı olarak değişiklik gösteriyor. Örneğin bir Boeing 737-800, çift CFM International CFM56 motorla çalıştırıldığında minimum güvenli mesafe yaklaşık 4,2 m olarak belirlenirken; Global 7000 uçağı çift GE Passport motoruyla çalıştırıldığında minimum güvenli mesafe 1,67 m olarak belirlenir.
Her uçağın kendine özgü minimum güvenli mesafesi olduğundan mesafeyi belirlemek için genel bir kural veya tahmin kullanmak zor.
Bu bilgiler genellikle uçağın bakım günlüğünde bulunur. Sivil havacılıkta minimum güvenli mesafe genellikle bir dizi koni ile belirlenir ve bu koniler, mesafeyi yanlış değerlendirmeyi önlemek için gösterilir.
Koniler aynı zamanda motor tarafından emilmelerini engellemek için minimum güvenli mesafeden biraz daha uzağa yerleştirilir, böylece yanlışlıkla bu alana giren bir kişi sorun yaşamaz. Ancak güvenliği sağlamak adına konik alana girmekten her durumda kaçınılmalıdır.
Özel bir durum veya havaalanı için bu güvenli mesafeyi belirleyen kesin kuralları öğrenmek amacıyla ilgili havaalanının veya hava taşıma kuruluşunun talimatlarına başvurmak en iyisidir. Bu konuda belirli ve güncel bilgiler, yerel düzenlemeler ve havacılık kuralları dikkate alınmalıdır.
