Türkiye’de gerçekleşen deniz facialarının en korkutucu olanı Üsküdar Vapuru’nda yaşanmıştı. 1 Mart 1958’de, içi öğrenci dolu olan vapurun batışı, yüzlerce kişinin de canına mâl oldu.
Ülkemizde bu elim kazadan pek çok insanın haberi yok. Körfez Faciası olarak da bilinen bu kaza, Türkiye Cumhuriyeti tarihinin en ölümcül kazalarının başında geliyor.
Peki bu faciada neler yaşanmıştı?
Üzerinden tam 66 yıl geçti ama acısı dün gibi taze.
İzmit iskelesinden 12.20’de hareket eden Üsküdar Vapuru, fırtınalı havayı hesaba katmamıştı. Vapurun kaptanı Mehmet Aşçı’ydı. Hava fırtınalı, şiddetli bir lodos vardı. Fakat ona rağmen vapur Körfez’den hareket etmişti.
O zamanlar cumartesileri okullar yarım gün oluyordu. Bu yüzden vapurda yer alan -sayı net olmamakla birlikte- 500 yolcunun yarısından fazlası öğrenciydi. İzmit’ten hareket eden vapur, Derince açıklarına geldiğinde şiddetli fırtınaya yakalanmıştı.
Çoğunluğu ahşap olan vapurun şiddetli fırtınada kaptan köşkü havaya uçtu.
Vapurun hem kapasitesinden fazla dolu olması hem de yaşının büyük olması, herkeste bir panik yaratmıştı. Zaten çok geçmeden de vapur, yan yatarak batmaya başladı. Bazı kaynaklar vapurun ikiye bölündüğünden söz etse de bu konuyla ilgili kesin bir bulguya rastlanmamıştır.
1 Mart günü, herkes için acılı bir gündü artık. Tüm yolcular vapurla batmış, arama kurtarma ekipleri bölgeye intikal etmişti.
Kurtarılanların sayısı çok azdı.
Bu kazada suçlunun kim olduğu ise akıllarda kalan tek soru olmuştu. Kaptan Mehmet Aşçı’nın, vapurun battığını anladığı an kaçtığı söylendi, bu konuyla ilgili birçok iddia ortaya atıldı. Ancak kazadan 13 gün sonra kaptanın da cansız bedenine ulaşıldı.
Bazı kaynaklara göre 200, bazılarına göre ise 400’ü aşkın yolcu hayatını kaybetmişti. Verilen bilgilere göre, kazadan yalnızca 40 kişi kurtarıldı. Hayatını kaybedenlerin çoğu da İzmit Lisesi ve İzmir Sanat Okulu öğrencileriydi.
Suçlu kaptan değil, eskimiş vapurdu.
35 metre derinlikten çıkan batıktan 50 tona yakın balçık söküldü. Vapur kaza yaptığında 31 yaşında olduğu söyleniyordu, ancak gerçek bu kadarla sınırlı değildi. Açılan davalar sonucunda vapurun 1901’de yapıldığı, yani 57 yaşında olduğu ortaya çıktı.
Hayatını kaybedenlerin çoğu, Gölcük’te 1 Mart Faciası mezarlığına gömüldü. Kazanın detayları ise faciadan yıllar sonra ortaya çıkmıştı.
Bugün halk, bu faciayı unutturmamak için her yıl anma töreni hazırlıyor.
