Çok kilişe olacak lakin ‘bacasız sanayi’ olarak bilinen yazılım ülkemizde ihmal edilen alanlardan biri. Ne yazık ki ortada fizikî bir eser olmadığı için nisbi olarak yeni bir kavram olan yazılım ülkemizde yeteri kadar ilgi görmüyor. Günümüzde donanımdan fazla yazılım öne çıktığı bir çağdayız ve giderek bu tartı yazılıma gerçek kayıyor.
Şöyle bir örnek vereyim: Rastgele bir iPhone modelini donanımsal olarak üretmek (belli ıstırapları olmasına rağmen) güç değil. Lakin iPhone’u iPhone yapan şey bu donanım özelliklerinden çok aygıtı çalıştıran iOS yazılımı. Misal bir örneği geçtiğimiz günlerde ABD hükümeti ile düşünce yaşayan Huawei için de söyleyebiliriz. Telefonlarında Google’ın Android işletim sistemini kullanan marka ABD engellemeleri sonucunda artık bu işletim sistemini kullanamayacak duruma gelmeye başladı. Yani bu iki kolay ve göz önündeki örnek bile yazılımın ehemmiyetine dikkat çekiyor.
Yerli ve ulusal yazılım seferberliği çağrısı
Yazılım geliştirmek ve bunu dünya çapında satmak fizikî bir eser üretmekten çok daha kolay ve maliyet manasında baktığımızda bir fabrika kurmak, fizikî bir eser üretmekten çok daha kolay. Lakin yazılım tarafında da ülkemize has sıkıntılar ve ıstıraplar da var. İşte bu alandaki eza ve fırsatları en son 6 ay evvel görüştüğümüz Etiya‘nın Kurucu Ortağı ve CEO’su Aslan Doğan ile geçtiğimiz günlerde bir ortaya geldiğimizde tekrar kıymetlendirme imkanı bulduk.
Aslan Doğan görüşmenin başında bilişim teknolojileri pazarı ithalatının 4,5 milyar dolara eriştiğini söyledi ve “Bu kaynağın Türkiye’de kalması ve Türk yazılım kesiminin dünyada kelam sahibi olabilmesi için ‘yerli ve ulusal bir seferberlik hamlesi’ne muhtaçlığımız var” dedi.
Yazılım ithalatı için yılda 1.8 milyar dolar harcandığını belirten Aslan, Doğan bu sayının 2 milyon 700 bin turiste eş bedel bir sayı olduğunu da söz etti. “Yazılım ve hizmet dallarında başlatılacak bir ‘yerli ve ulusal seferberlik’ atılımıyla, bu kaynağın ülkemizde kalması, bölümümüzün cari açığa en az 2 milyar dolarlık müspet bir katkı yapması mümkün. Cari açık konusunda artık ülke olarak topu göğsümüzde yumuşatıp atağa geçmemiz şart” diyen Aslan Doğan bu bahiste beş bileşenli bir seferberlik gerektiğine dikkat çekti.
İşte Aslan Doğan’ın beş bileşenli yazılım seferberlik planı:
- “İlk olarak KİT Yasası’nın değiştirilmesi kesime çok önemli bir ivme katacaktır. Şu andaki ihalelerin birçoklarında yerli koşulu gözetilmiyor. Cumhurbaşkanlığı’nın bir kararnamesi var. Diyor ki yüzde 15 kıymetli olsa bile yerliyi tercih edeceksin lakin bürokraside bu işlemiyor ne yazık ki.
- İkinci olarak teşvik sisteminin büsbütün eser ve ihracat odaklı olarak güncellenmesi gerekiyor. Birebir biçimde ne yazık ki bizim bankacılık mevzuatımız yazılımın suratına ve esnekliğine birden fazla vakit cevap veremiyor.
- Burada üçüncü bir adım olarak sektörel bir yapı kurulmasının çok değerli olduğunu düşünüyoruz. Bu kapsamda teknoloji kesimini bilen, oradaki gereksinimlere nazaran daha dinamik hareket edebilen bir ‘Teknobank’ın kurulması olmazsa olmaz” sözlerini kullandı.
- Yerli ve ulusal seferberliğinde 4. bileşen olarak Batı’dan gelen anlayış ve yaklaşımların benimsenmesi yerine strateji ve modellerde, yerli olgusunun temel alınmasının ehemmiyetine dikkat çekti. Bugün Türkiye’de ne vakit bir teknopark açılsa Silikon Vadisi benzetmesiyle karşılaştıklarını söz eden Aslan Doğan “Diyoruz ki; gelin Silikon Vadisi tabirinden vazgeçelim. Buna mesela Ihlara Vadisi diyelim ve bunu da yerli ve ulusal stratejinin temeline koyalım. Bizden olan, yerli ve ulusal, burada büyüyecek, burada yeşerecek bir anlayışı koyalım. Yoksa biz daima o Batı’dan gelen anlayışın altında eziliyoruz. Biz burada yerli ve ulusal kavramıyla kendi fırsatlarımızı kendi şirketlerimizi ön plana koyarak değerlendirdiğimizde, ürünleşmeye fırsat verdiğimizde zati bir muvaffakiyet kıssası yaratacağız” dedi.Küresel ölçekte markalaşmış ve milyar dolarlık büyüklüğe ulaşmış markaların birinci göze çarpan ortak özelliklerinin öncelikle kendi doğdukları ülkede büyümeleri ve sonrasında yurtdışına açılmaları olduğuna dikkat çeken Aslan Doğan, “Biz iltimas istemiyoruz, biz hem özel bölüm hem de kamu kesiminde karar verici kademelerde yer alan başkanlardan yerli yazılım şirketlerine öbür global şirketlerle eşit koşullar altında rekabet etme fırsatı tanımalarını istiyoruz. Bu fırsat sunulduğunda görecekler ki yerli yazılım şirketleri büyük ölçüde rakipleriyle başa baş durumdayken bir çok bahiste da global rakiplerinin bir adım önünde durum almış durumda. Tek yapılması gereken yerli yazılım firmalarına talih tanınması ve yeterlilik konusunda eşit durumda bulunulması halinde yerli yazılımlara öncelik tanınmasıdır. Türkiye’de savunma sanayi nasıl yerli ve ulusallık oranını kısa bir müddette katladıysa birebir muvaffakiyet çok kısa müddette yazılım üzere stratejik bir alanda da yakalanabilir, kâfi ki yerli firmalara eşit koşullar altında rekabet etme bahtı tanınsın” dedi.
- Son olarak, Türkiye’nin kendi alanında bir ‘hub’ olabileceğini belirten Aslan Doğan şöyle devam etti: “Mesela bugün İran’daki kaynakların birden fazla Türkiye’ye gelmek istiyor. Baktığı vakit burayı kendisine daha yakın görüyor. Birebir biçimde Türki Cumhuriyetleri düşünün… Türkiye bu manada muhtaçlık duyduğu yetişmiş insan kaynağını bu bölgeden sağlayabilir, bir nevi yeni bir beyin göçünün odağı olabilir. Burayı onlar için bir hub haline getirebiliriz. Yerli ve mili stratejisini bir seferberlik olarak görmek çok lakin çok değerli. Bunu savunma sanayiinde yaptık ve yüzde 70’lere varan yerlilik oranına ulaştık. Bu hem iktisatta ülkemizin elini güçlendirecek hem de yeni kuşak güvenlik tehditlerine karşı bizi müdafaa altına alacak bir yapı aslında.”
İşte büyük bir yazılım firması Etiya‘nın kurucusundan aldığım teklifler bu istikamette. Ülke olarak birçok alanda potansiyelimiz var lakin bunları basitçe harcadığımız da acı bir gerçek. Yazılım alanında bu türlü olmasın diyorum. En azından bu alanda tren ya da trenleri kaçırmayalım.
