Home Box Office’in (HBO) küçük dizi haline getirdiği Çernobil felaketi son birkaç haftadır dijital dünyanın en çok konuşulan bahislerinden biri haline gelmiş durumda. IMDb’de kısa müddette 10 üzerinden 9.7 puana ulaşan dizinin akabinde 1986’da yaşanan felaketin nedenleri bir defa daha sorgulanmaya başladı.
Çernobil faciası nasıl yaşandı?
Peki insanlık tarihinin en büyük nükleer felaketi Çernobil nasıl yaşandı?
Dünyanın en büyük nükleer kazası, Çernobil felaketinin üzerinden tam 33 yıl geçti. Lakin kazanın izleri hala silinebilmiş değil. 1986 yılında, 25 Nisan’ı, 26 Nisan’a bağlayan gece yarısı eski Sovyetler Birliğine bağlı Ukrayna’da bulunan Çernobil nükleer güç santralının 4. ünitesi yapılan bir deneme sonucunda patladı.
4. reaktör tesise eklenen son yapıydı ve öbür reaktörlerin tersine en son Sovyet teknolojisine konut sahipliği yapıyordu. Kelam konusu deneme sonucunda reaktörün tamamı hasar gördü. Pekala neden bu türlü bir deney yaptılar?
Söz konusu denemenin üretim emeli, jeneratör volanlarının gücünün acil durum soğutma pompalarını, dizel jeneratörleri devreye girene kadar istenen voltajda 25 saniye müddetle besleyip beslemeyeceğini anlamaktı. 26 Nisan 1986’da Çernobil santralinde meydana gelen patlamada, Hiroşima’ya atılan atom bombasından 400 kat fazla radyasyon atmosfere yayılmıştı.
Kazadan sonraki 10 gün boyunca havaya büyük ölçüde radyoaktif husus salınmıştır. Bilhassa iki kıymetli izotop, İyot-131 ve Sezyum-137, halkın değerli ölçülerde doz almasına sebep olmuştur. Çevreye salınan birden fazla husus enkaz üzerinde toplanmıştır fakat daha hafif maddeler rüzgar ile taşınarak Ukrayna, Beyaz Rusya, Rusya ile İskandinavya ve Avrupa’nın bir kısmına taşınmıştır.
Felaketin akabinde en çok radyasyona maruz kalanlar tasfiye memurlarıydı. Binlerce kişi, santraldeki yangını söndürmek ve araç gereçleri çıkarmak için görevlendirildi. Bu bireyler, artık önemli sıhhat meseleleriyle karşı karşıya.
Birleşmiş Milletler’e göre bu bireylerden 9 bini Çernobil nedeniyle kansere yakalanacak. Uluslararası Etraf Örgütü Greenpeace ise bu sayının en az 90 bin olacağını belirtiyor. Felaket sonrası birinci 3 ayda 30 kişi hayatını yitirirmiş, 135 bin kişi bölgeden tahliye edilmiş, sonraki dönemlerdeyse binlerce kişi kansere yakalanmıştı.
