Beyaz renk, insanlığın ilk günlerinden beri bizimle. Onunla duvar boyadık, üstümüze giydik, nesneleri renklendirdik ve en sonunda da ekranlarımızda kullandık. Beyaz renge atfedilen geleneksel ve hatta mistik anlamların yanı sıra bir de bilimsel olarak incelediğimizde karşımıza çıkan ilginç bilgiler var.
İnsan var olduğu anda şöyle bir çevresine baktı ve ilk renklerle tanıştı. Aldı bu renkleri biraz kurcaladı ve kullanmaya başladı. Bunlardan bir tanesi, belki de en eskilerinden biri olan beyaz renk kullanarak duvarlar boyadık, kıyafetlerimizin vazgeçilmez rengi yaptık, yarattığımız nesnelerde onun rengini kullandık ve işte bugün artık teknoloji sayesinde onu ekranlarımızda bile kullanır hâle geldik.
Beyaz rengi iki farklı açıdan ele almak mümkün: kültürel ve bilimsel. İşin kültürel kısmından da elbette bahsedeceğiz ama binlerce yıldır kullandığımız bir renk olduğu için içine dalarsak kolayca kaybolabiliriz. Bilimsel kısım ise oldukça dikkat çekici detaylarla dolu. Öyle ki bazı ilginç bilgiler, beyaz renk görünce aklınızda canlanan ne kadar fikir varsa onları kökten değiştirecek cinsten.
Beyaz renk hakkında bilgiler:
- İlk insanlar mağara duvarlarında beyaz renk kullanırdı.
- Beyaz rengi sadece kullanmadık, ona anlamlar yükledik.
- Beyaz renk, uluslararası teslimiyet sembolüdür.
- Aslında beyaz ışık yok.
- Beyaz gürültü kavramı da beyaz ışıktan türemiştir.
- Beyaz rengin tonları yoktur.
- Bir dönem beyaz kozmetik ürünü kullanmak demek, zehirlenmek demekti.
- Nesnelerdeki beyaz rengi ışık sayesinde görüyoruz.
- Yıllar içinde beyaz renge farklı siyasi anlamlar da yüklendi.
İlk insanlar mağara duvarlarında beyaz renk kullanırdı:
Mağara döneminde yaşayan ilkel bir sanatçı olduğunuzu hayal edin. Şu duvarda bir iz bırakmak için hangi renkleri kullanırdınız? Şöyle bir etrafınıza bakınca sizi ilk karşılayanlar karbon taşların siyahı, demirli toprağın kırmızı tonları, magnezyumun kahverengisi ve kireç taşının beyazı olurdu. İşte beyaz renk ile insanların ilk tanışması bu dönemde oldu. Günümüzden yaklaşık 20 bin yıl önce insanlar, mağara resimleri yapmak için beyaz rengi etkin bir şekilde kullanmışlardır.
Beyaz rengi sadece kullanmadık, ona anlamlar yükledik:
Beyaz renk, dünyanın genelinde saflığın ve masumiyetin simgesi olarak kabul edilir. 16. yüzyıldan beri papalar bu nedenle beyaz giyer. Hacı olmak isteyen Müslümanların giydiği ihram da beyaz renklidir. Roma döneminde erkekler ancak yetişkin olduktan sonra beyaz giyebilirdi. Japonların dini Şinto’da kutsal mekanlar beyaz renklidir.
Beyaz rengin anlamları arasında ilginç bir detay daha var. Dünyanın genelinde beyaz renk saflık ve masumiyet olarak kabul edilse de Hintliler için farklı bir anlamı var. Hintli bir kadın kocası öldükten sonra beyaz renkli giysiler giyer çünkü onların inancına göre beyaz renk yası temsil etmektedir. Batı kültüründe evlilik töreninde beyaz renkli gelinlik giyilmesi Hintlilere ne kadar garip geliyordur kim bilir.
Beyaz renk, uluslararası teslimiyet sembolüdür:
İzlediğimiz filmleri hatırlayalım: etrafı düşmanlarla çevrili bir adam artık kaçışı olmadığını anlar ve teslim olduğunu belirtmek için bir sopaya beyaz bir kumaş bağlayarak karşı tarafa gösterir. Bu yalnızca bir film kurgusu değil, beyaz bayrak 1949 yılında Cenevre Sözleşmesinde uluslararası teslimiyet sembolü olarak kabul edildi. Beyaz bayrağın teslimiyet amacıyla ilk kullanımı ise 14. ve 15. yüzyılda İngiltere ile Fransa arasında yaşanan 100 Yıl Savaşları’nda gerçekleşti.
Aslında beyaz ışık yok:
Eminiz şu an bu yazıyı okurken bile ekranın bazı kısımlarından yansıyan beyaz ışığı görüyorsunuz ama aslında o ışık, beyaz ışık değil. Gözleriniz sağlam merak etmeyin, hatta çok sağlam çünkü size birden fazla renkteki ışığı başarılı bir şekilde beyaz olarak gösteriyor. Isaac Newton tarafından 17. yüzyılda yapılan bir deneyde de kanıtlandığı gibi beyaz ışık aslında neredeyse tüm renkleri içinde barındıran bir ışıktır. Ekranda görmüş olduğunuz beyaz ışık da RGB kısaltması ile anılan kırmızı, yeşil ve mavi rengin bir karışımıdır.
‘Beyaz gürültü’ kavramı da beyaz ışıktan türemiştir:
Özellikle bebekleri mışıl mışıl uyutmada kullanılan beyaz gürültü kavramını duymuşsunuzdur. Durmaksızın devam eden bu ses, aslında tek bir ses değil tüm seslerin bir birleşimidir. Tıpkı beyaz ışığın tüm renklerdeki ışığın bir birleşimi olması gibi beyaz gürültü de neredeyse tüm ses frekanslarının birleşmesiyle oluşmuş bir sestir. Belki bu kadar rahatlatıcı olmasının da nedeni budur.
Beyaz rengin tonları yoktur:
Günlük hayatta koyu beyaz, açık beyaz gibi farklı terimler kullanıyoruz ama aslında bunların hepsi yanlış çünkü beyaz, akromatik bir renktir yani tonları yoktur. Fildişi renk, krem renk, bej renk, kalay rengi gibi beyazın tonları olduğunu düşündüğümüz renkler aslında beyaz rengin gölgelenmesi ya da farklı renklerle karışması sonucu oluşur. Kirli beyaz tonlar diyebiliriz. Gerçekten tonları olan renk ise siyahtır.
Bir dönem beyaz kozmetik ürünü kullanmak demek, zehirlenmek demekti:
Kullandığınız kozmetik ürünleri gözünüzde canlandırdığınız zaman neredeyse hepsinin beyaz renkli olduğunu görürsünüz. Bunun temel nedeni, onların temizleyici özelliğini öne çıkarmaktır. Kozmetik ürünlerin beyaz olması eski bir gelenek. Öyle ki üreticiler 20. yüzyıla kadar kozmetik ürünlerin rengini beyazlaştırmak için kurşun kullanıyorlardı. Kurşunun zehirli bir metal olduğu keşfedildikten sonra artık bu işlem için farklı pigmentler kullanılmaya başladı. Kim bilir o dönemler kaç kişi kurşun yüzünden zehirlendi.
Nesnelerdeki beyaz rengi ışık sayesinde görüyoruz:
Aslında nesneler üzerindeki tüm renkleri ışık sayesinde görüyoruz. Beyaz yüzey diğerlerinden farklı olarak üzerine gelen ışığı hiçbir kısmını absorbe etmeden dağınık bir şekilde yansıtıyor. Işığın dalga boyu ve spektral dağılımı fark etmeksizin yaşanan bu absorbesiz yansıma nedeniyle görebileceğimiz en açık renk beyaz renktir. Beyaz rengin etrafındaki diğer renkleri daha net bir şekilde görüyor olmamızın da nedeni budur.
Yıllar içinde beyaz renge farklı siyasi anlamlar da yüklendi:
Fransız Devrimi sırasında isyancılar beyaz renkli bayrak kullandı. Bolşevik Devrimi’nde milliyetçi, liberal ve monarşistlerden oluşan ordunun adı Beyaz Ordu’ydu. Finlandiya İç Savaşı’nda da bir grup kendini beyaz renkle gösterdi. İran’da şahı bitiren devrim, ‘Beyaz Devrim’ olarak anılır. Amerikan İç Savaşı sonrası kurulan ırkçı örgüt Ku Klux Klan beyaz elbiseler giyerdi. Nazi Almanyası döneminde ‘Beyaz Gül’ isimli şiddet karşıtı bir grup vardı. Yani her dönem beyaz renk farklı gruplar tarafından farklı anlamlarla kullanılmıştır.
İnsanlık var olduğu günden beri kullandığımız ve farklı anlamlar yüklediğimiz beyaz renk hakkında bazılarını ilk kez duyduğunuz ilginç bilgilerden bahsettik. Beyaz renk sizin için ne anlam ifade ediyor? Düşüncelerinizi yorumlarda paylaşabilirsiniz.
Renklerle ilgili diğer ilginç bilgileri öğrenmek isterseniz şu içeriklere de göz atabilirsiniz:
