Kahramanmaraş’ta yaşanan ve çevre illeri de büyük bir yıkıma uğratan iki büyük depremin ardından hepimiz yapabileceklerimiz ve yapmamamız gerekenleri yeniden sorguladık. Zira hatalarımızdan ders çıkartmamız gerekiyor.
Yeni bir depremin ne zaman gerçekleşeceğini tahmin etmek oldukça zor. Bugün, yarın ya da 10 yıl sonra yeniden büyük bir deprem yaşayıp yaşamayacağımızı bilemeyiz. Ancak ülkemizin aktif fay hatlarına sahip olduğunu ve deprem bölgesi olarak geçtiğini hepimiz biliyoruz. Bu sebeple deprem gelmeden önce önemlerimizi almamız gerekiyor.
Kahramanmaraş’ta yaşanan depremlerde de gördük ki hala pek çok insan deprem öncesi, sonrası ve deprem sırasında ne yapması gerektiğini bilmiyor. Biz de AKUT yetkililerine ulaştık ve yapmamız gerekenleri sorduk. Deprem öncesi yapmamız gerekenlerle başlayalım.
Tehlike avı ile evdeki riskleri azaltın. Tehlike avı nasıl yapılır?
- Kitaplık, televizyon ünitesi ya da gardırop gibi yüksek eşyaları duvara sabitleyin.
- Binanızın yönetmeliklere ve standartlara uygun olup olmadığını kontrol edin.
- Çocuk odalarındaki yatakları, devrilebilecek eşyalardan ve pencerelerden uzaklaştırın.
- Olası bir deprem anında kapatmak üzere, tesisatların yerini kontrol edin.
- Ayna, resim çerçevesi ve avizeleri; çengel, vida ve dübel ile betona monte edin.
- Evlerde ve iş yerlerinde kullanılan soba, kuzine, elektrikli soba, doğal gaz sobası ve benzeri ısı kaynaklarını; ayaklarından ve varsa borularından duvara, tavana ve yere sabitleyin.
- Kitaplık veya televizyon ünitesi gibi eşyaların içindeki malzemelerin düşmemesi için önlem alın.
- İş yerlerindeki yüksek dosya dolaplarını sabitleyin, kapakları ve çekmeceleri kullanılmadığı zamanlarda sarsıntı ile açılmaması için kilitli tutun.
- Evlerde ve iş yerlerinde yangın söndürücü cihazlar bulundurun. Kolayca ulaşabileceğiniz bir yerde konumlandırın ve mutlaka bulunduğu yere sabitleme kemeri ile sabitleyin.
- Evlerde ve iş yerlerinde kullanılan kimyasal malzemeler ve temizlik malzemelerini mümkün olduğunca birbirlerinden uzak, kapakları kapalı bir şekilde kendi orijinal kaplarında saklayın.
- Depremden sonra altın saatler olan ve yardımın bizlere ulaşması için geçebilecek olan 72 saatlik süreyi göz önünde bulundurarak Acil Durum Çantası oluşturun. Çantayı evin çıkış noktasına yakın, herkesin görebileceği ve kolay ulaşılabilir bir yerde tutun.
- Afet ve acil durumlar için ailenizle birlikte bir acil durum planı oluşturun. Toplanacağınız yeri ve oraya gitmeden önce yapacaklarınızı planlayın.
- Yasal bir zorunluluk olan Zorunlu Deprem Sigortası DASK’ı yaptırın.
Deprem esnasında…
-
Merdiven ve asansörleri kullanmayın. Binadan çıkmaya, balkon ve pencereden atlamaya çalışmayın.
-
Sabitlenmiş ve bulunduğunuz alana göre ağırlık merkezi yere yakın (koltuk, kanepe, yatak, masa vb.) sağlam olduğunu düşündüğünüz bir eşyanın yanında YAT-KORUN-TUTUN veya ÇÖK-KAPAN-TUTUN uygulamasını yapın.
YAT-KORUN-TUTUN nasıl yapılır?
Yere yan yatın, dizlerinizi karnınıza çekin, üstte bulunan elinizle başınızı koruyun, altta kalan elinizle de yanına yattığınız eşyaya tutunun.
ÇÖK-KAPAN-TUTUN nasıl uygulanır?
Dizlerinizin üzerine çökün; başınızı dizlerinize doğru eğerken bir elinizle ensenizi ve başınızı koruyup diğer elinizde yanınızdaki eşyaya tutunun.
- Deprem olurken açık alandaysanız, ağaçlar, elektrik direkleri, araç yolları ve binalardan uzakta, bir dizinizi yere koyarak çökün, kollarınız ile başınızı koruyarak çök-kapan hareketini yapın. Unutmayın, bu hareketi yaparken açık alanda olduğunuz için etrafınızı gözlemleyebilirsiniz.
Deprem sonrası…
- Bulunduğunuz yerin Afet ve Acil Durum Planı’na sadık kalın. Eğer deprem esnasında evde bulunuyorsanız acil durum çantanızı alarak önceden belirlediğiniz buluşma yerine ya da toplanma alanına gidin.
- Yetkililerin söyledikleri talimatlara uyun.
- Telefonunuzu mümkün olduğu kadar az kullanmaya çalışın. Hatlar kitlenebileceği için arama kurtarma ekiplerinin haber alması zorlaşabilir.
- Hasar görmüş olduğunu düşündüğünüz binalardan ve yollardan oluşan yarıklardan uzak durun. Binanızda hasar olduğunu düşünüyorsanız uzman kişilere binanızı kontrol ettirmeden içeriye girmeyin.
- Radyo ve televizyon yayınlarından resmi duyuruları ‘mümkün olduğunca’ takip etmeye çalışın. Doğruluğundan emin olmadığınız bilgilere itibar etmeyin, bu bilgileri paylaşmayın.
- Yetkili kurum ve kuruluşlarla koordine bir şekilde hareket edin.
- Yetkililer tehlikenin geçtiğini ve hasarsız evlere geri dönülebileceğini bildirdiğinde uzmanlara elektrik, gaz ve su tesisatlarını kontrol ettirerek evlerinize dönebilirsiniz.
Editör Notu:
Tatbikatlarda hepimize depremin her anında ne yapmamız gerektiğini gösterdiler, öğrendik. Gerçekten bir depremle karşılaştığımızdaysa pek çoğumuz panik olduk ve hala da oluyoruz. Oysa çocukluğumuzdan beri biliyorduk ne yapmamız gerektiğini.
Her ne kadar ‘biliyor’ olsak da ‘o an’ tüm bildiklerimizi unutabiliyoruz. Bu yüzden bugün yalnızca bildiklerimizi veya unuttuklarımızı yeniden hatırlatmış olduk. Hayat maalesef çoğu zaman tatbikatlardaki gibi olmuyor. AKUT yetkililerine de bu içeriğimizde bize destek oldukları için yeniden teşekkür ediyoruz.
