Hesabınıza yanlışlıkla para gönderilirse hemen sevinmemenizde fayda var. İşin etik kısmı bir yana hukuk zaten buna izin vermiyor, ki tersi bir durumu siz de yaşayabilirsiniz.
Parasal faaliyetlerin genellikle banka hesap numaraları veya IBAN numaraları aracılığıyla yapılması pratik olsa da bu teknoloji nedeniyle çeşitli aksaklıklar da ortaya çıkabiliyor.
Para transferi yapan kişiler sehven yanlış bir hesaba para gönderdiği takdirde, hesabına para yatan kişi hukuken sebepsiz zenginleşmiş olacaktır. Bu yüzden hesabına para yatan kişinin hemen sevinmemesi gerekiyor.
İzlenmesi gereken hukuki metotlar şunlar:
Sebepsiz Zenginleşme
Kendi banka hesabına, tarafı olmadığı bir ilişki sebebiyle para yatırılmış ve dolayısıyla haklı bir sebebe dayanılmaksızın başkasının emeğinden veya mal varlığından pay almış olan kişi, hukuken “sebepsiz zenginleşmiş” kabul edilmektedir. Başka bir ifadeyle bir zenginleşmenin gerçekleşmemiş, geçerli olmayan veya sona ermiş bir sebebe dayanması halinde zenginleşen kişinin, zenginleştiği kısmı iade etme yükümlülüğü ortaya çıkmaktadır.
Bu durumda, para transferi yapılmak istenen şahıs dışında bir kişiye yanlışlıkla gönderilen paranın iadesi için 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nda düzenlenen sebepsiz zenginleşme hükümlerine dayanılarak davalının ikametgah adresinde bulunan Asliye Hukuk Mahkemesi’nde dava ikame etmek gerekmektedir.
Dava açılmadan önce sebepsiz zenginleşen kişinin iyi niyetli olarak (sebepsiz zenginleştiğini bilmeden ve bilmesi kendisinden beklenmeyen) zenginleşmeyi sağlayan (mal ya da) parayı elinden çıkarması halinde işbu değerler geri istenememekte olup, ancak kalan değerler geri istenebilmektedir. Yine sebepsiz zenginleşen iyi niyetli üçüncü kişi, zenginleşmeye neden olan malın üzerinde yaptığı zorunlu ve yararlı masrafları göndericiden geri dahi isteyebilmektedir.
Paralel şekilde, sebepsiz zenginleşen kişi kötü niyetli ise bu sefer gönderici, mal üzerinde yapılmış olan zorunlu ve yararları masraflar sebebiyle zenginleşmeye sebep olan mal üzerindeki değer artışını da geri isteyebilmektedir.
Sebepsiz zenginleşmeden doğan taleplerle ilgili açılacak davalar, hak sahibinin geri isteme hakkı olduğunu öğrendiği tarihten itibaren 2 yıl ve herhalde zenginleşmenin gerçekleştiği tarihten itibaren 10 yıllık zamanaşımı süresine tabiidir.
Sonuç
Yukarıda anılan gerekçelerle sehven gerçekleşen para transferi işlemin iptali ve sebepsiz zenginleşilen tutarın iadesi için süresi içinde Asliye Hukuk Mahkemesi nezdinde sebepsiz zenginleşme davası açılmalıdır. Bu noktada belirtmek gerekir ki davaya konu olan sebepsiz zenginleşmenin kişinin kusuru ile değil, bankanın kusuru ile gerçekleştiğinin tespiti durumunda tarafların yaptığı tüm yargılama giderleri ilgili banka tarafından karşılanmaktadır.
Örnek bir olay:
Banka Hesabına Yanlışlıkla Yatırılan 3500 TL’yi Harcayan Vatandaşa 4 Yıl 6 Ay Hapis Cezası
Kayseri’de yaşayan O.A., tanımadığı biri tarafından yanlışlıkla hesabına yatırılan 3500 TL’yi harcadı. Bunun üzerine dava açılan O.A., 4 yıl 6 ay hapis ve 8.000 lira adli para cezasına çarptırıldı.
Bir başka olayda ise banka hesabına yanlışlıkla 28.000 euro yatırıldığını fark eden Durmuş Şahan, parayı sahibine iade etti.
Kötü niyetli olsaydı ceza alacaktı.
ABD’deki bir olay: Bir adamın banka hesabına yanlışlıkla 50 milyar dolar gibi inanılmaz miktarda bir para yatırıldı.
“Bizim olmadığının farkındaydık. Onu kazanmadık. Bu yüzden harcamadık” diyen adam, parayı harcamaları halinde bunun “hırsızlık” sayılacağını bildiğinden hesaplarında hiçbir işlem yapmadan tutmak için iki kere düşünmediğini belirtiyor. Kolluk kuvveti olarak çalışmış olması da bu kararında etkili olmuş olabilir. Fakat çoğu kişinin bu konuda bilgisi olmadığı için şeytana uyulabiliyor.
Kalpten Götürür: Bir Ailenin Banka Hesabına Yanlışlıkla 50 Milyar Dolar Yatırıldı
Peki hesabınıza yanlışlıkla para yatırılırsa ne yapmalısınız?
Hesabınıza yanlışlıkla para yatırılması durumunda iade işlemini gerçekleştirmeniz en doğrusu olacaktır. Yanlışlık fark edildiğinde yapılması gerekenler ise şu şekildedir:
- En hızlı şekilde bankanın müşteri hizmetleri servisine ulaşarak hatalı para aktarımını bildirmelisiniz.
- Gönderici de aynı bankanın müşterisi ise sorunu banka ile kolayca çözebilirsiniz. Aksi durumda ise süreç biraz daha uzayabilir.
- Karşı tarafın hesabı için bloke edilmesini isteyebilirsiniz. Özellikle büyük miktarlarda para aktarımlarında bu önlemi almak önemlidir. Para EFT ile geliyorsa kolayca iptal edip parayı geri döndürebilirsiniz.
Kaynak: Gülaç Hukuk Bürosu, TRT
